Voorbeeld 3: Twee genen

Dit voorbeeld gebruikt de twee genen van de vorige voorbeelden: het spangle gen Sp en het blauwe gen bl. Dit geeft 9 mogelijke genotypes:

Sp+ bl+ --- --- : lichtgroen Sp+ bl+	Sp+ bl+ --- --- : spangle(1F) Sp  bl+	Sp  bl+ --- --- : spangle(2F) Sp  bl+
Sp+ bl+ --- --- : lichtgroen/blauw Sp+ bl	Sp+ bl+ --- --- : spangle(1F)/blauw Sp  bl	Sp  bl+ --- --- : spangle(2F)/blauw Sp  bl
Sp+ bl  --- --- : hemelsblauw Sp+ bl	Sp+ bl  --- --- : blauw spangle(1F) Sp  bl	Sp  bl  --- --- : blauw spangle(2F) Sp  bl

spangle(1F) = enkelfactorig spangle
spangle(2F) = dubbelfactorig spangle

Deze 9 genotypes produceren 6 verschillende fenotypes (aangegeven met een eigen achtergroendkleur) Merk op dat de horizontale streep tussen de twee homologe genen onderbroken is: dit duidt erop dat de twee genen (Sp en bl) op verschillende chromosomen liggen.

Met deze 9 genotypes zijn er 45 mogelijke koppelingen. Een van de eenvoudigste is:

Koppeling 3.1: dubbelfactorig spangle man x hemelsblauw pop Genetische formule: man Sp /Sp  bl+/bl+ pop Sp+/Sp+ bl /bl  De gameten van de man zijn: Voor het bl gen: bl+ Voor het Sp gen: Sp Deze gecombineerd: bl+ Sp De gameten van de pop zijn: Voor het bl gen: bl Voor het Sp gen: Sp+ Deze gecombineerd: bl Sp+ Punnet vierkant: bl+ Sp bl Sp+ bl+/bl Sp/Sp+ Oplossing: 100% spangle(1F)/blauw Zoals vroeger kan je de man en pop verwisselen.

Stel dat je "witte" vogels wil kweken: blauw spangles(2F). Dit betekend het combineren van het blauwe en het spangle gen in een homozygote staat in één vogel. Hoe kunnen we dit doen? Vermits spangle(1F)/blauw zowel het blauw en het spangle allel draagt is de meest logische weg door het koppelen van twee spangle(1F)/blauw vogels:

Koppeling 3.2: spangle(1F)/blauw man x spangle(1F)/blauw pop Genetische formule: man Sp+/Sp  bl+/bl  pop Sp+/Sp  bl+/bl  De gameten van de man zijn: Voor het bl gen: bl+ bl Voor het Sp gen: Sp+ Sp Deze gecombineerd: bl+ Sp+ bl+ Sp bl Sp+ bl Sp De gameten van de pop zijn: Voor het bl gen: bl+ bl Voor het Sp gen: Sp+ Sp Deze gecombineerd: bl+ Sp+ bl+ Sp bl Sp+ bl Sp Punnet vierkant: bl+ Sp+ bl+ Sp bl Sp+ bl Sp bl+ Sp+ bl+/bl+ Sp+/Sp+ bl+/bl+ Sp+/Sp bl+/bl Sp+/Sp+ bl+/bl Sp+/Sp bl+ Sp bl+/bl+ Sp/Sp+ bl+/bl+ Sp/Sp bl+/bl Sp/Sp+ bl+/bl Sp/Sp bl Sp+ bl/bl+ Sp+/Sp+ bl/bl+ Sp+/Sp bl/bl Sp+/Sp+ bl/bl Sp+/Sp bl Sp bl/bl+ Sp/Sp+ bl/bl+ Sp/Sp bl/bl Sp/Sp+ bl/bl Sp/Sp Oplossing:  6.25% lichtgroen 12.50% lichtgroen/blauw  6.25% hemelsblauw 12.50% spangle(1F) 25.00% spangle(1F)/blauw 12.50% blauw spangle(1F)  6.25% spangle(2F) 12.50% spangle(2F)/blauw  6.25% blauw spangle(2F)

We bekomen 6.25% blauw spangle(2F). Dit betekent dat een jong van zo'n koppeling een kans van 1 op 16 heeft van blauw spangle(2F) te zijn. We moeten dan al veel nakomelingen kweken (of meerkere koppels gebruiken) om een redelijk kans te hebben van blauw spangle(2F) te kweken. De volgde tabel illustreert dit:

Dus om een 50% kans te hebben van ten minste één blauw spangle(2F) te kweken heb je meer dan 10 nakomelingen nodig.

Er zijn andere manieren om blauw spangle(2F) te kweken. Ze zijn beter in zeker opzichten maar zullen meer tijd vragen. Een van de beste methodes start met de koppeling:

Koppeling 3.3: spangle(1F)/blauw man x hemelsblauw pop Genetische formule: man Sp+/Sp  bl+/bl  pop Sp+/Sp+ bl /bl  Onthoud: verschillende chromosoomparen zijn niet gelinkt gedurende meiose! Dus de twee genenparen splitsen onafhankelijk uit wanneer de gameten worde gevormd. De gameten van de man zijn: Voor het bl gen: bl+ bl Voor het Sp gen: Sp+ Sp Deze gecombineerd: bl+ Sp+ bl+ Sp bl Sp+ bl Sp De gameten van de pop zijn: Voor het bl gen: bl Voor het Sp gen: Sp+ Deze gecombineerd: bl Sp+ Punnet vierkant: bl+ Sp+ bl+ Sp bl Sp+ bl Sp bl Sp+ bl/bl+ Sp+/Sp+ bl/bl+ Sp+/Sp bl/bl Sp+/Sp+ bl/bl Sp+/Sp Oplossing: 25% lichtgroen/blauw 25% hemelsblauw 25% spangle(1F)/blauw 25% blauw spangle(1F)

Voor de volgende koppeling kunnen blauw spangle(1F) vogels, en in mindere mate spangle(1F)/blauw vogels, worden gebruikt.

Koppeling 3.4: blauw spangle(1F) x blauw spangle(1F). Genetische formule: man Sp+/Sp  bl /bl  pop Sp+/Sp  bl /bl  We zullen dit met via een binnenweg oplossen: Vermits het gemuteerde allel van het blauwe gen (bl) het enige allel is voor dit gen weten we dat de nakomelingen enkel dit allel zullen hebben. Met andere woorden: De nakomelingen zullen allemaal bl/bl ('blauw') zijn. Hierdoor moeten we nu enkel nog het spangle gen bekijken: spangle(1F) x spangle(1F). Dit hebben we al gedaan in Koppeling 1.1: 25% normaal 50% spangle(1F) 25% spangle(2F) Als we er dan nog bijvoegen dat de nakomelingen bl/bl zijn, wordt de oplossing: 25% hemelsblauw 50% blauw spangle(1F) 25% blauw spangle(2F)

We bekomen 25% blauw spangle(2F). Als je niet zeker bent over mijn binnenweg probeer de koppling dan uit te schrijven.

Er zijn nog meer combinaties mogelijk. Het is niet de bedoeling hier alle oplossingen te geven voor alle koppelingen maar van uit te leggen hou je een koppeling moet uitrekenen.

De oplossing vinden voor meerdere genen is een natuurlijke uitbreiding op het geval met twee genen:

Voor meerdere genen in een koppeling en wanneer deze genen op verschillende chromosomen liggen: Vind de gameten voor elk gen apart alsof dit het enige gen is Maak alle mogelijke combinaties, één allel per gen, om zo de gameten te bekomen. Opmerking: elke gameten heeft evenveel kans om voor te komen.

Als je op dit moment iets nog niet hebt begrepen kan je de voorgaande delen nog eens herlezen. De volgende stukken zullen voortbouwen op de voorgaande Als je nog moeilijkheden hebt of als je denkt dat ik een fout heb gemaakt, laat het ons weten.